Ắc quy bị ngược cực: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả 

Sẽ ra sao nếu trong quá trình thay thế hoặc sạc, bạn sơ ý lắp đặt ắc quy bị ngược cực? Đây là một sai lầm nghiêm trọng, có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Việc lắp ngược cực sẽ tạo ra dòng điện cực lớn đi vào hệ thống không đúng chiều, làm chập mạch và hư hỏng các bộ phận nhạy cảm. Vậy làm thế nào để nhanh chóng nhận biết các dấu hiệu khi ắc quy bị lắp ngược? Và cách khắc phục ra sao? Hãy cùng Cửu Hội tìm hiểu qua bài viết sau nhé! 

1. ẮC QUY BỊ NGƯỢC CỰC LÀ GÌ?

Sự cố ắc quy bị ngược cực (hay còn gọi là đấu ngược cực, đảo cực) xảy ra khi các đầu dây dẫn điện từ hệ thống của xe bị kết nối sai với các cực của bình ắc quy. Cụ thể, cực âm (-) của xe bị nối vào cực dương (+) của ắc quy, và cực dương (+) của xe bị nối vào cực âm (-) của ắc quy.

Về bản chất, việc này tạo ra một sự cố điện nghiêm trọng. Thay vì dòng điện chạy theo chiều quy định để cấp nguồn và sạc cho xe, nó sẽ chạy ngược lại theo một hướng không mong muốn. Do đó, các linh kiện điện tử trong xe, vốn được thiết kế để chịu dòng điện một chiều (DC) theo một hướng cố định, sẽ bị quá tải ngay lập tức, dẫn đến chập mạch, cháy cầu chì, hỏng hóc các mạch điều khiển (ECU/ECM) và thậm chí là hư hỏng nặng các thiết bị điện khác.

2. DẤU HIỆU NHẬN BIẾT ẮC QUY BỊ NGƯỢC CỰC 

Khi ắc quy bị lắp ngược cực bạn sẽ nhận ra những dấu hiệu như:

• Tia lửa điện lớn và âm thanh bất thường: Khi vừa chạm dây nối vào cực ắc quy, bạn sẽ thấy tia lửa điện cực mạnh, kèm theo tiếng kêu “tách” hoặc “xẹt” lớn tại điểm tiếp xúc. 
• Mùi khét hoặc khói bốc lên: Do dòng điện tăng đột ngột gây quá nhiệt, các dây điện, cầu chì hoặc linh kiện điện tử trong xe có thể bị nóng chảy và bốc khói, phát ra mùi nhựa hoặc mùi khét rất rõ ràng.
• Cầu chì bị đứt ngay lập tức: Các cầu chì chính bảo vệ hệ thống điện sẽ bị cháy hoặc đứt gần như ngay lập tức để ngắt mạch. 
• Hư hỏng thiết bị điện tử: Các thiết bị điện nhạy cảm như Radio, hệ thống thông tin giải trí, hoặc bảng đồng hồ táp-lô có thể không hoạt động hoặc bị hỏng vĩnh viễn ngay khi bật chìa khóa.
• Đèn báo lỗi/cảnh báo sáng (hoặc không sáng): Các đèn báo trên bảng điều khiển sẽ sáng bất thường hoặc, ngược lại, không có bất kỳ đèn nào sáng lên khi bật chìa khóa.
• Ắc quy nóng lên nhanh chóng: Bình ắc quy sẽ nóng lên một cách bất thường do dòng điện phóng ra quá lớn trong quá trình chập mạch.

3. NGUYÊN NHÂN KHIẾN ẮC QUY BỊ NGƯỢC CỰC

Dưới đây là một số nguyên nhân chính khiến ắc quy bị lắp ngược cực: 

• Lắp đặt sai lầm trong quá trình thay ắc quy: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, do người dùng hoặc thợ sửa chữa thiếu kinh nghiệm. Khi lắp họ không kiểm tra kỹ ký hiệu (+) & (-) trên cả ắc quy và dây cáp của xe trước khi nối.
• Sử dụng cáp câu bình không đúng cách: Khi câu bình giữa hai xe (cấp điện khẩn cấp), nếu đấu nhầm cực của cáp câu (thường là nối cáp đỏ vào cực âm hoặc cáp đen vào cực dương), sẽ dẫn đến đảo cực nghiêm trọng.
• Nhầm lẫn do dây cáp bị đổi màu hoặc hư hỏng: Trên một số xe cũ, màu sắc của dây cáp (thường là đỏ cho dương, đen cho âm) có thể bị phai màu hoặc bị thay thế bằng dây không đúng chuẩn, gây nhầm lẫn khi lắp đặt.
• Thiết bị sạc bị lỗi hoặc sử dụng sai: Sử dụng bộ sạc ắc quy không rõ nguồn gốc, bị lỗi hoặc cài đặt chế độ sạc/kích hoạt sai có thể gây ra hiện tượng đảo ngược cực tính tạm thời hoặc làm người dùng nhầm lẫn khi nối dây.

4. CÁCH KHẮC PHỤC KHI ẮC QUY BỊ NGƯỢC CỰC

Để khắc phục tình trạng ắc quy bị lắp ngược cực bạn hãy chú ý những điều sau:

4.1. Ngắt kết nối nguồn điện ngay lập tức

Hành động đầu tiên và quan trọng nhất là phải ngắt kết nối ắc quy ngay lập tức để ngăn chặn dòng điện ngược gây hại thêm cho hệ thống. Hãy tháo cực (-) ra trước, sau đó mới tháo cực (+). Việc này phải được thực hiện nhanh chóng nhưng cẩn thận, đặc biệt nếu có khói hoặc nhiệt độ cao.

4.2. Kiểm tra cầu chì, dây dẫn và các thiết bị điện liên quan

Sau khi ngắt kết nối an toàn, cần tiến hành kiểm tra tổng thể hệ thống điện. Bắt đầu bằng việc kiểm tra tất cả các cầu chì (trong hộp cầu chì chính và hộp phụ) vì chúng là lớp bảo vệ đầu tiên và thường bị đứt ngay lập tức. Đồng thời, kiểm tra các dây cáp điện xem có bị cháy, nóng chảy, hoặc bong tróc lớp cách điện do quá nhiệt hay không.

4.3. Đo lại điện áp ắc quy để xác định tình trạng hư hỏng

Sử dụng đồng hồ đo điện (multimeter) để đo điện áp của ắc quy. Nếu ắc quy bị đảo cực trong thời gian ngắn, nó có thể vẫn còn sử dụng được. Tuy nhiên, nếu thời gian đảo cực kéo dài hoặc nếu dòng điện phóng quá lớn, ắc quy có thể bị hỏng vĩnh viễn (lỗi cell bên trong). Điện áp thấp bất thường hoặc không giữ được điện áp là dấu hiệu ắc quy cần được thay thế.

4.4. Thay thế hoặc nạp lại ắc quy đúng cách

Sau khi đã xác định được các cầu chì và dây điện bị hỏng, cần phải thay thế chúng. Nếu ECU/ECM hoặc các thiết bị điện tử quan trọng khác đã bị hỏng, cần phải gửi xe đến gara chuyên nghiệp để sửa chữa. Cuối cùng, lắp lại ắc quy theo đúng cực tính: cực dương (+) của ắc quy nối với dây dương của xe (thường là màu đỏ) và cực âm (-) của ắc quy nối với dây âm của xe (thường là màu đen hoặc nối đất).

4.5. Liên hệ với chuyên gia hoặc trung tâm bảo dưỡng

Nếu sau khi thay cầu chì và nối lại ắc quy đúng cách mà xe vẫn không khởi động được, bạn cần dừng mọi thao tác và gọi ngay cho thợ chuyên nghiệp hoặc đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng uy tín. Các lỗi do đảo cực có thể ảnh hưởng đến các mạch vi điện tử phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật viên có kinh nghiệm và dụng cụ chẩn đoán chuyên dụng để sửa chữa mà không gây ra thêm thiệt hại.

5. KẾT LUẬN

Việc sơ ý lắp đặt ắc quy bị ngược cực là một lỗi kỹ thuật nguy hiểm, có khả năng gây ra những hậu quả nghiêm trọng và tốn kém, từ việc cháy cầu chì cho đến việc phá hủy các bộ điều khiển điện tử phức tạp như ECU. Dấu hiệu nhận biết thường rất rõ ràng, bao gồm tia lửa lớn, mùi khét và việc xe không thể khởi động. 

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho chiếc xe và chính bản thân, nguyên tắc cốt lõi là ngắt nguồn điện ngay lập tức khi phát hiện sự cố. Nếu không có kinh nghiệm trong việc thay ắc quy thì bạn hãy nhờ đến chuyên gia hoặc những người trong ngành để được trợ giúp!

CÔNG TY TNHH CỬU HỘI

 Đường dây nóng: 036 905 5188

 Trang web: cuuhoi.vn

 Fanpage: Công Ty TNHH Cửu Hội

 YouTube: Ắc Quy Biết Tuốt

 TikTok: Ắc Quy Biết Tuốt 

 Trụ sở chính: Số 46 Lô D6 KDT Geleximco Lê Trọng Tấn, phường Dương Nội , quận Hà Đông, Hà Nội , Việt Nam

 Chi nhánh Sài Gòn: 512A Huỳnh Tấn Phát, Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh