Ắc quy bị Sunfat hóa là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Sau một thời gian sử dụng nhiều người dùng bắt đầu gặp phải tình trạng ắc quy nhanh hết điện, sạc không vào hoặc giảm hiệu suất đột ngột. Thủ phạm chính gây ra hiện tượng này là sunfat hóa. Vậy, ắc quy bị sunfat hóa là gì, nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này và quan làm thế nào để khắc phục? Hãy cùng Cửu Hội tìm hiểu qua bài viết sau! 

1. ẮC QUY BỊ SUNFAT HÓA LÀ GÌ?

Sunfat hóa là hiện tượng các tinh thể chì sunfat (PBSO4) cứng, không tan, tích tụ và bám chặt trên bề mặt các bản cực (tấm chì) của ắc quy axit chì. Về bản chất, chì sunfat được hình thành trong quá trình ắc quy phóng điện (xả điện) là một phần của phản ứng hóa học bình thường. 

Tuy nhiên, khi ắc quy bị xả sâu quá mức hoặc để ở trạng thái hết điện trong thời gian dài, các tinh thể chì sunfat này sẽ kết tinh, tạo thành lớp cách điện ngăn cản phản ứng hóa học diễn ra. Điều này làm giảm đáng kể diện tích bề mặt hoạt động của bản cực, khiến ắc quy mất khả năng tích điện và phóng điện hiệu quả.

2. NGUYÊN NHÂN ẮC QUY BỊ SUNFAT HÓA

Dưới đây là một vài nguyên nhân chính làm xảy ra hiện tượng ắc quy bị sunfat hoá: 

Ắc quy để lâu không sử dụng

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra sunfat hóa là việc để ắc quy ở trạng thái xả sâu hoặc không sử dụng trong thời gian dài. Khi ắc quy không được sử dụng, quá trình tự phóng điện vẫn diễn ra, làm điện áp giảm dần. Nếu không được nạp lại kịp thời, các tinh thể chì sunfat ban đầu sẽ bắt đầu kết tinh và cứng lại trên bản cực. Càng để lâu, lớp sunfat hóa càng dày và khó phục hồi, làm giảm dung lượng và tuổi thọ ắc quy vĩnh viễn.

Sạc ắc quy sai cách hoặc không đầy

Việc sạc ắc quy không đầy đủ hoặc sạc không đúng chu kỳ cũng là nguyên nhân chính gây sunfat hóa. Nếu ắc quy thường xuyên chỉ được sạc đến một mức độ nhất định (ví dụ, chỉ sạc 80\% dung lượng), thì 20\% dung lượng còn lại luôn ở trạng thái xả. Tinh thể chì sulfat trong phần này không được chuyển hóa ngược lại thành chì và chì oxit. Điều này dẫn đến sự kết tinh và tích tụ theo thời gian, làm giảm dung lượng hữu ích của ắc quy.

Điện áp sạc quá thấp hoặc quá cao

Sử dụng điện áp sạc không phù hợp cũng gây hại nghiêm trọng cho ắc quy. Nếu điện áp sạc quá thấp, ắc quy sẽ không bao giờ được nạp đầy, gây ra tình trạng sunfat hóa do xả không hoàn toàn. 

Ngược lại, nếu điện áp sạc quá cao, ắc quy sẽ bị quá tải, dẫn đến hiện tượng nước điện phân bị điện phân thành khí (H2 và O2), gây nóng ắc quy, làm giảm mức dung dịch (đối với ắc quy nước) và đẩy nhanh quá trình ăn mòn, gián tiếp làm tăng nội trở và thúc đẩy sunfat hóa.

Môi trường sử dụng không phù hợp (nhiệt độ cao, ẩm ướt)

Nhiệt độ môi trường cao là yếu tố đẩy nhanh quá trình sunfat hóa. Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ phản ứng hóa học và tốc độ tự phóng điện của ắc quy. Điều này cũng làm tăng tốc độ bay hơi của dung dịch điện phân (trong ắc quy hở), khiến nồng độ axit sunfuric thay đổi và làm lộ bản cực. 

Ngoài ra, việc sử dụng ắc quy trong môi trường quá ẩm ướt hoặc bụi bẩn cũng có thể dẫn đến hiện tượng rò rỉ điện trên bề mặt vỏ bình. Điều này làm gây hao hụt điện năng và thúc đẩy ắc quy rơi vào trạng thái xả sâu.

3. CÁCH KHẮC PHỤC ẮC QUY BỊ SUNFAT HÓA

Để khắc phục tình trạng ắc quy bị sunfat hoá bạn hãy tham khảo những cách khắc phục sau: 

Sử dụng bộ sạc phục hồi chuyên dụng (chức năng khử sunfat)

Đối với các trường hợp sunfat hóa nhẹ và vừa, phương pháp hiệu quả nhất là sử dụng bộ sạc ắc quy chuyên dụng có tích hợp chức năng khử sunfat (Desulfation). Các bộ sạc này hoạt động bằng cách phát ra các xung điện áp cao và tần số cao. 

Những xung này sẽ phá vỡ các tinh thể chì sunfat cứng đã bám trên bản cực, chuyển chúng trở lại thành dung dịch điện phân. Từ đó khôi phục lại khả năng tích và phóng điện của ắc quy. Tuy nhiên, quá trình này cần được thực hiện cẩn thận và có thể mất vài giờ hoặc vài ngày.

Nạp điện định kỳ cho ắc quy ít sử dụng

Biện pháp phòng ngừa và khắc phục đơn giản nhất đối với ắc quy ít sử dụng là nạp điện bảo trì định kỳ. Nếu xe hoặc thiết bị sử dụng ắc quy bị bỏ không trong thời gian dài thì bạn nên sử dụng bộ sạc nhỏ hoặc bộ sạc thông minh để duy trì điện áp ắc quy ở mức tối ưu. Việc giữ ắc quy luôn được nạp đầy sẽ ngăn chặn quá trình tự phóng điện, giảm thiểu nguy cơ sunfat hóa.

Giữ điện áp ổn định trong quá trình sạc

Để ngăn chặn sunfat hóa do sạc không đúng cách, điều quan trọng là phải sử dụng bộ sạc có điện áp ra ổn định và phù hợp với thông số kỹ thuật của ắc quy. Đảm bảo rằng bộ sạc có thể cung cấp điện áp chính xác và duy trì quá trình sạc đầy đủ. Tránh sử dụng các bộ sạc kém chất lượng hoặc các nguồn điện không ổn định. 

Thay mới ắc quy khi sunfat hóa quá nặng

Trong trường hợp ắc quy đã bị sunfat hóa quá nặng, khiến khả năng tích điện giảm dưới 50% dung lượng ban đầu thì giải pháp kinh tế và an toàn nhất là thay mới ắc quy. Việc cố gắng sử dụng ắc quy bị hư hỏng nặng sẽ làm giảm hiệu suất và gây quá tải cho hệ thống sạc. 

Khi thay mới, nên lựa chọn các dòng ắc quy chất lượng cao, có khả năng chống sunfat hóa tốt hơn như các loại ắc quy sử dụng công nghệ tiên tiến (như Graphene). Hiện tại, Cửu Hội đang cung cấp các dòng ắc quy có công nghệ Graphene nhằm giúp giảm thiểu tình trạng sunfat hóa, đồng thời mang lại độ bền khi sử dụng. 

4. CÁCH PHÒNG TRÁNH ẮC QUY BỊ SUNFAT HÓA

Để kéo dài tuổi thọ và ngăn ngừa hiện tượng sunfat hóa, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:

• Sạc đầy ắc quy thường xuyên: Đảm bảo ắc quy luôn được nạp đầy sau mỗi lần sử dụng, tránh để ắc quy ở trạng thái xả quá lâu hoặc xả quá sâu (dưới 50% dung lượng).
• Sử dụng bộ sạc chất lượng: Dùng bộ sạc thông minh, tự ngắt khi đầy và có điện áp sạc ổn định, phù hợp với thông số kỹ thuật của ắc quy.
• Nạp điện bảo trì khi không sử dụng: Nếu ắc quy hoặc xe không được sử dụng trong thời gian dài (trên 2 tuần), hãy sử dụng bộ sạc duy trì để giữ điện áp ở mức tối ưu (12.6V trở lên).
• Tránh nhiệt độ cao: Bảo quản và sử dụng ắc quy ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc nguồn nhiệt cao. Vì nhiệt độ cao thúc đẩy quá trình tự phóng điện và sunfat hóa.
• Vệ sinh định kỳ: Giữ sạch sẽ bề mặt ắc quy và các cọc bình, tránh bụi bẩn hoặc axit rò rỉ gây rò rỉ điện.

5. KẾT LUẬN 

Ắc quy bị sunfat hóa là nguyên nhân hàng đầu làm giảm tuổi thọ và hiệu suất. Tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ các nguyên nhân gây ra và áp dụng các biện pháp phòng tránh đơn giản, bạn hoàn toàn có thể kéo dài đáng kể vòng đời sử dụng của ắc quy. Mong rằng qua những chia sẻ của Cửu Hội trên đây sẽ giúp bạn biết cách sử dụng ắc quy, đảm bảo độ bền của chiếc xe điện của bạn!

CÔNG TY TNHH CỬU HỘI

 Đường dây nóng: 036 905 5188

Trang web: cuuhoi.vn

Fanpage: Công Ty TNHH Cửu Hội

YouTube: Ắc Quy Biết Tuốt

TikTok: Ắc Quy Biết Tuốt 

Trụ sở chính: Số 46 Lô D6 KDT Geleximco Lê Trọng Tấn, phường Dương Nội , quận Hà Đông, Hà Nội , Việt Nam

 Chi nhánh Sài Gòn: 512A Huỳnh Tấn Phát, Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh